Napraat HUMA-café met Jurriën Hamer: “De vrije wil bestaat niet.”
In het HUMA-café van zondag 15 december stelde Jurriën Hamer de rol van de vrije wil ter discussie. Sterker nog: ons geloof in de vrije wil, houdt noodzakelijke persoonlijke en maatschappelijke verandering tegen, is zijn stellingname.
Een terugblik door onze voorzitter Guus Bakker
Bij het HUMA-café op zondag 15 december gaf Jurriën Hamer een lezing over de vrije wil. Die bestaat niet, althans zeker niet wanneer wij daar de libertaire opvatting over koesteren dat wij elk moment vrij kunnen beslissen, niet gehinderd door last of ruggespraak. Zo is het niet. Ieder heeft zijn eigen voorgeschiedenis, die voor ieder van ons honderden jaren terug zal gaan. Hamer had het zelfs over vanaf 4,5 miljard jaar geleden toen de aarde werd geboren. Dat is een hele tijd en al die jaren worden al onze beslissingen voorgebakken: ben je het daar mee eens of niet? Niemand protesteerde, hetgeen Hamers stelling bevestigde, dat niemand die er even over nadacht, vol zou houden dat de vrije wil bestaat – onzin!
Hamer heeft een geweldige stijl van spreken en veertig mensen hingen aan zijn lippen. Na afloop tal van vragen. Geen kritiek, maar vragen. Hamer beantwoordde ze allemaal en een van de mooiste dingen die hij daarbij vertelde was dat toen hij promoveerde – in twee keer verschillende vakken – zijn ouders hem twee gouden plakken gaven met op de achterkant gegraveerd de namen van álle mensen waarvan zij wisten dat die hem hadden meegevormd tot wat hij nu was geworden: doctor in de rechten en doctor in de filosofie.
Binnenkort verschijnt er een nieuw boek van hem, ik ben de titel vergeten, maar ik wil het zeker lezen: Hamer, onthou die naam.
Tip ons voor een film, podcast, of boek over dit onderwerp, of reageer: stuur een mail naar [email protected]. Dank alvast!
Boek: Wat vrijheid van je vraagt
De Bezige Bij: “Ons denken over goed en kwaad verandert snel. Kortgeleden was een vliegvakantie een statussymbool, werden op kantoor onbekommerd foute grappen gemaakt, en dacht je nauwelijks na over het stukje vlees op je bord. Inmiddels merken we hoe hoog de prijs van onze achteloosheid is, en het wordt ontegenzeggelijk tijd om samen de plichten te dragen die bij onze rechten horen. Maar juist nu duidelijk wordt hoeveel een vrije samenleving écht van ons vraagt, proberen demagogen haar te ondermijnen. In Wat vrijheid van je vraagt pleit Jurriën Hamer voor een strenger liberalisme, dat de uitdagingen van deze tijd, van klimaatverandering tot racisme, en van vrouwenhaat tot vermogensongelijkheid, bloedserieus neemt.”
Over de spreker Jurriën Hamer
Jurriën Hamer is filosoof en docent ‘Ethiek en politieke filosofie’ aan de Universiteit Utrecht. En hij jurist en schrijver, gericht op het stellen van moeilijke, confronterende vragen en het vinden van de antwoorden daarop. Hij promoveerde aan de Universiteit Utrecht en deed onderzoek aan de London School of Economics. Hamer schreef het met de Socratesbeker 2021 bekroonde debuut: Waarom schurken pech hebben en helden geluk. In 2025 verschijnt Wat vrijheid van je vraagt.
Meer inspiratie in Amsterdam? Binnenkort op de agenda:
Lijst van evenementen
-
In samenwerking met Slot Loevestein brengt het Humanistisch Verbond de tentoonstelling Tegenpolen: een zintuigelijke en verdiepende ervaring van polarisatie door de eeuwen heen.
Locatie: Slot Loevestein, Poederoijen -
In het socratisch gesprek staat de dialoog centraal en niet de discussie. In deze cursus leer je de basisvaardigheden kennen en ga je ermee oefenen.
Locatie: Huis de Pinto, Amsterdam -
Bestaat er een manier van mediteren waar humanisten zich thuis bij voelen? Jazeker! Eigenlijk is mediteren iets heel gewoons.
Locatie: De Ruimte, Amsterdam -
Lamberti neemt ons mee in de leefwijzen van antieke wijsgeren als Seneca, Plutarchus en Aurelius. En laat zien hoe zij ons kunnen helpen om in deze tijd een filosofisch levenspad voor onszelf te ontwerpen. Daarbij staat vast: zonder oefening geen meesterschap.
Locatie: Perdu, Amsterdam -
Wat vind jij belangrijk? Welke waarden horen daarbij? Laat je inspireren door het humanisme. Doe de cursus. Lees meer.
Locatie: Huis de Pinto, Amsterdam -
Bij HUMA-café in Amsterdam vertelt iemand eens per maand over levenskunst, filosofie of actuele maatschappelijke vraagstukken. Denk mee, ga mee in gesprek.
Locatie: Perdu, Amsterdam
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.