Napraat HUMA-café met Joachim Duyndam: “Het is goed weer eens na te denken over wát de kern is van het humanisme.”

We praten veel over waarden, er wordt veel mee geschermd. Vaak hebben mensen het dan over ‘glanzende ballen in de kerstboom’ waarmee je kunt pronken en de ander om de oren kunt slaan, zegt Joachim Duyndam. Hij pleit voor een andere benadering. In het HUMA-café op zondag 16 maart heeft hij ons handvatten aangereikt van humanistische waarden. Waarden zijn geen dingen, zegt hij, maar relaties van waaruit je leeft, met anderen. Het zijn weerbare relaties.

Bijvoorbeeld ‘vrijheid’ is een weerbare verhouding tot ‘onvrijheid’ of ’slaafsheid’ of ‘volgzaamheid’. Er is een constante verovering van die vrijheid’ op de onvrijheid. En die strijd is nooit gestreden. Dat is iets wat je continu opnieuw moet waarmaken. Daar moet je voortdurend op scherp gehouden worden. En hij zal laten zien vanuit welke humanistische bronnen je die verhoudingen kunt begrijpen, hanteren en in je eigen leven kunt waarmaken. Zodat het echt handvatten voor humanistische waarden zijn.

Na afloop gingen we met Joachim Duyndam en met elkaar in gesprek.

Enkele reacties uit de zaal

“Het is goed weer eens na te denken over wát de kern is van het humanisme. De kracht ervan, lijkt me, zit hem niet in het vast leggen van een definitie, we kunnen het niet bevriezen als begrip. Het gaat om vrijheid, eerlijkheid, zorgzaamheid, maar ook ingroup solidariteit. Het gaat om het toepassen in de praktijk, niet zozeer om de waarden zelf.”

“Zijn de twee genoemde handvatten voor humanistische waarden (het vermogen om zelfstandig te denken, en geestelijke weerbaarheid) wel voldoende onderscheidend? Zou het niet juister zijn om er democratie aan toe te voegen, of mensenrechten, of menselijke waardigheid?”

Kijk- luister- en leestips

Tip ons voor een film, podcast, of boek over dit onderwerp, of reageer: stuur een mail naar [email protected]. Dank alvast!

Spreker: Joachim Duyndam

Joachim Duyndam is emeritus hoogleraar Humanisme en Filosofie aan de Universiteit voor Humanistiek. Hij promoveerde in 1997 op een interdisciplinaire studie naar empathie. Sindsdien beweegt zijn onderzoek zich op én vanuit betekenisvelden van mimesis: voorbeeldfiguren, empathie, geestelijke weerbaarheid (resilience), vergeving, humanisme en filosofie. Zijn werk in onderwijs en onderzoek is te vinden in de artikelen, video-colleges, podcasts, interviews op betekenislab.nl.

Meer inspiratie in Amsterdam? Binnenkort op de agenda: