• Home
• Nieuws
• Napraat HUMA-café met Nanda van Bodegraven over de mens als gedachtendier: “De wetenschap betovert!”

Napraat HUMA-café met Nanda van Bodegraven over de mens als gedachtendier: “De wetenschap betovert!”

Type content: Nieuws Categorieën: Inspiratie voor het leven Gepubliceerd op: 29 april 2022

Nanda van Bodegraven vertelde over de verwondering die ze ervaarde bij het lezen van wetenschappelijk onderzoek over de wording van het gedachtendier mens. Ze liet ons de betovering van ons ogenschijnlijk gewone leven zien.

In februari verscheen haar boek ‘Het gedachtendier’, over de wording van het dier mens. In het boek verwoordt zij de verwondering die ze ervaarde tijdens het lezen van wetenschappelijk onderzoek over de wording van het gedachtedier mens. Tijdens het HUMA-café nam ze ons mee in die verwondering. Hoe alledaagse vanzelfsprekendheden, zoals zintuiglijke waarnemingen, sociale emoties of ons taalgebruik, buitengewoon worden als je ze door een wetenschappelijke bril bekijkt.

Dit HUMA-café was onderdeel van de Maand van de Filosofie. Het geeft een andere kijk op de mens en je eigen ik als intieme vreemde.

Nanda van Bodegraven schreef het boek als lofzang aan de wetenschap, de mens en planeet aarde. Zij ervaart de bevindingen van wetenschappelijk onderzoek als magisch, juist als je kijkt naar hoe wij als mens geworden zijn zoals we zijn: een gedachtendier. Wetenschap onttovert niet. Juist de wetenschap laat zien hoe magisch ons leven is. Het is juist bijzonder als je erbij stil staat en inzoomt op hoe dit is gegaan. Hoe DNA zich ontwikkelt. Hoe ‘fouten’ in de natuur zorgen voor prachtige natuurverschijnselen en de evolutie. Hoe wij als mens gaandeweg ontwikkeld zijn. Welke vermogens hebben we als mens?

1. We leven
2. We nemen waar
3. We hebben een zelf
4. We zijn sociaal
5. We leren van de omgeving
6. We hebben taal
7. We kunnen reflecteren
8. We leven samen
9. We hebben wetenschap

Tegelijkertijd krijgen wij als mens een ethische opdracht mee. Immers: noblesse oblige. Wij zijn tot bijzondere dingen in staat, zoals reflecteren op ons doen en laten. Dit brengt een verantwoordelijkheid met zich mee om zorg te dragen voor ons prachtige ruimteschip aarde waarop wij leven, en voor onze medebewoners. Nanda van Bodegraven pleit ervoor om taal te ontwikkelen die uiting geeft aan verwondering en bewondering voor het leven, voor de wetenschap; taal die ons aanzet tot bewondering daarvan. En om rituelen en gebruiken te ontwikkelen om de verwondering over de natuur te ervaren en diep tot ons te laten doordringen.

Een vraag die ze graag wil laten doorkabbelen in ons brein: zijn er ideeën over wat we zouden kunnen doen om ons gewone, dagelijkse, leven te vieren? En de natuur, waar we onderdeel van zijn? Nanda van Bodegraven geeft zelf alvast een suggestie: mocht je ooit samen met haar op de pont staan en ook mijmerend beseffen hoe bijzonder het is dat wij hier zijn, op deze plek in het universum, op deze planeet, in deze levensvorm, samen met al die andere unieke levensvormen om ons heen: hou je niet in, juich hardop. Dan juicht ze graag met je mee.

Tijdens de borrel ontstonden geanimeerde gesprekken. Enkele uitspraken daaruit:

• “Ik zou graag met mijn kinderen vieringen doen, die de mens als deel van de natuur vieren. Ik hoop dat jullie daarmee aan de slag gaan.”
• “Je boek heeft nu negen hoofdstukken. Een tiende hoofdstuk past! Het zou kunnen heten: we kunnen samen bewonderen! Daar gaat je boek vooral over.”
• “Na de pauze werden er vragen gesteld over God. Het gaat jou volgens mij niet om discussiëren over religie en de rol van een eventuele God. Het gaat jou om een alternatief bieden voor mensen die niet veel kunnen met een God of iets goddelijks, dat je ook de natuur en de mens als onderdeel daarvan kan bewonderen – zonder iets goddelijks.”
• “Ik las je boek al. Voor mij zou een volgend boek kunnen gaan over de filosofische consequenties van jouw wereld- en mensbeeld. Ik kijk er naar uit!”
• “Mooie editie. En ik ben nieuwsgierig geworden naar de doof-blinde Helen Keller. Eens kijken wat ik daarover kan vinden, indrukwekkend!”
• “Wij willen graag op de hoogte blijven of er vieringen komen om deze verwondering te vieren. Het lijkt ons prachtig als de verwondering een terugkerend onderdeel van je leven wordt.”

Nanda van Bodegraven

Nanda van Bodegraven is filosoof en natuur- (wetenschap) liefhebber. De mens als denkend dier vormt het hart van haar belangstelling. Ze is tevens oprichter van het project ‘Vrijheid van Amsterdam’ dat onder andere tien stoeptegels plaatste in Amsterdam Centrum met citaten van filosofen uit de zeventiende eeuw. Het Humanistisch Verbond hielp hieraan mee met financiën en meedenken. Ze publiceerde eerder verschillende boeken over filosoferen met kinderen.

Luistertip: ISVW podcast: Nanda van Bodegraven over Het gedachtendier

ISVW podcast: Nanda van Bodegraven over Het gedachtendier

ISVW: “Onttovert de wetenschap of betovert ze? Is de wetenschap vriend of vijand voor een zinvolle wereld? Het leven is veel bijzonderder dan we denken. Ons doodnormale doen en laten wordt bijzonder wanneer we het bekijken door een wetenschappelijke bril. Nanda van Bodegraven schreef hierover Het gedachtendier (ISVW, 2021). Ze presenteert het boek in de ISVW podcast.”

Leestip ter verdieping: Het gedachtendier.

Het gedachtendier. Hoe we werden wie we zijn is uitgebracht door uitgever ISVW.

Een van de eerste lezers zei: “Je wordt als lezer aan de hand genomen en begeleid van verbazing naar verbazing. Een en ander zorgt ervoor dat jouw boek slaagt in het doel dat het volgens mij beoogt: een gevoel van grote verwondering, ontzag en dankbaarheid geven. Bovendien doe je door het boek te lezen een schat aan informatie op, omdat je op heel heldere wijze iets uitlegt over de belangrijke auteurs uit je boekenkast.”

De Volkskrant schreef: “In Het gedachtendier zet Van Bodegraven uiteen hoe bijzonder de mens is, bekeken door de bril van de wetenschap. […] Niet voor iedere lezer zal dit humanistische sausje nodig zijn, maar dit boek is een toegankelijke, prettige en vlot geschreven inleiding. En als we dan zo bijzonder zijn, is het ook maar beter om iets moois van ons leven te maken.”

Boek bekijken Opent in een nieuw tabblad

Ben je benieuwd geworden naar het boek? Winactie!

De Universiteit van Amsterdam heeft Het gedachtendier uitgeroepen tot ‘Boek van de maand’ en mag een exemplaar weggeven. Lees het interview (en hoe je kunt meedoen aan de weggeefactie) en maak kans op het boek!

Kijk- en luistertip: TED-talk ‘Big History’ – David Christian 

Het waanzinnige wetenschappelijke ontstaansverhaal van de mens, de wereld en het universum.

https://hls.ted.com/project_masters/823/manifest.m3u8?intro_master_id=2346

Kijktip: Inner Life of a Cell

https://www.youtube.com/watch?v=B_zD3NxSsD8Inner Life of a Cell www.youtube.com

Kijk- en luistertip: TED-talk ‘You are a Molecular Masterpiece’

Kijk- en luistertip: The Overview Effect

Astronauten vertellen hoe het is om de aarde vanuit de ruimte te zien.

Nog twee lees- kijk- en luistertips

TV programma: Wintergasten, Yuval Harari
Boek: De vis in ons, Neil Shibon