Napraat HUMA-café met Gerko Tempelman over islamitische Verlichting: “Ik wist niet dat ik zoveel niet wist.”
De Islam komt er in het hedendaagse debat over het vrije denken slecht vanaf. Maar dat is niet altijd zo geweest. In de middeleeuwen waren de rollen in het debat over tolerantie en vrijheid precies omgedraaid. Op 20 maart nam Gerko Tempelman ons mee op reis door de geschiedenis.
Het Arabische rijk bracht filosofie en wetenschap (in die tijd waren die twee inwisselbaar) naar het intolerante en onverlichte Europa en zorgde voor de eerste aanzet van wetenschappelijk denken. Hoe ging dat in z’n werk? En hoe verhoudt zich de bloeitijd van de ‘islamitische Verlichting’ tot het islamitische geloof dat vandaag de dag zo vaak als onverlicht en intolerant wordt gezien?
Tijdens het HUMA-café leerden we niet alleen de filosofie en wetenschap van de Arabische wereld en hun revolutionaire denkers kennen, maar ook met andere ogen naar onze eigen Westerse wereld kijken.
Enkele reacties van bezoekers:
- “We doen net of die Arabische ontwikkeling er niet is geweest, terwijl het zo bepalend is geweest voor onze cultuur. We doen ondertussen alsof wij het allemaal zelf hebben uitgevonden.”
- “Ik wist niet dat ik zoveel niet wist.”
- “Inhoudelijk is het heel interessant. Vol, maar nooit saai.”
- “Gerko is een topverteller, de manier waarop hij het presenteert maakt het heel toegankelijk. Ook vertelt hij met humor. Het is een feest om naar te luisteren.”
Gerko Tempelman
Gerko Tempelman is filosoof en theoloog. Hij doceert islamitische filosofie aan onder meer de ISVW en HOVO. Hij schreef ook over deze onderwerpen voor Filosofie Magazine. Samen met Cornelis van Lit vertaalde hij het werk ‘Verlost van Onzin’ van de islamitische denker al-Ghazali (2021).
Leestip ter verdieping: 'Verlost van onzin' – Al-Ghazali – vertaald door Gerko Tempelman
De middeleeuwse denker Ghazali is nog altijd een bron van inspiratie voor miljoenen moslims. Hij wordt gewaardeerd om de manier waarop hij filosofie, theologie en mystiek samenbrengt. Ook in de westerse literatuur duikt de naam van Ghazali geregeld op. Daar wordt hij aangewezen als een strenge dogmaticus.
Wie was deze Ghazali en waar komt zijn reputatie vandaan? Kan het echt zo zijn dat hij het einde van het vrije denken in de islam inluidde? In ‘Verlost van onzin’ komt Ghazali zelf aan het woord. De vertaling daagt je als lezer uit om zelf te oordelen.
NRC: “Knap vertaald en van context voorzien”
Trouw: “Soepele, eigentijdse vertaling.”
NieuwWij: “Vernieuwing zit ingebakken in de islam.”
Podcast filosofie: “De grenzen van het denken in beeld.”
Lees- luister- en kijktips van Gerko Tempelman
- Boek: Maria Rosa Menocal: De gouden eeuwen van Andalusië (’testament van tolerantie)
- Boek: Jonathan Lyons: Het huis der wijsheid: hoe de Arabieren de Westerse beschaving hebben beïnvloed
- Boek + podcast: Peter Adamson – Philosophy in the islamic world (a history of philosophy without any gaps series)
- Boek: De bibliotheek van Bagdad – Jim Al-Khalili
- BBC serie: Science & Islam
- Boek: Adrien Candiard – De islam begrijpen
- Boek: Kim Ghuttas – Zwarte golf
- Boek: Soleymane Bachir Dinge – Filosoferen in de islam
- Boek: Alan Mikhal – Gods schaduw
- Boek: Reza Aslan: No God but God
- Boek: Reza Aslan: Beyond Fundamentalism
Kijktip: de filmpjes van Gerko Tempelman over islamitische filosofie
Lijst van evenementen
-
In samenwerking met Slot Loevestein brengt het Humanistisch Verbond de tentoonstelling Tegenpolen: een zintuigelijke en verdiepende ervaring van polarisatie door de eeuwen heen.
Locatie: Slot Loevestein, Poederoijen -
In onze zorgen over het klimaat is het belangrijk om hoopvol te blijven. Maar hoe doe je dat? Op deze verdiepingsdag in Amsterdam helpen we je op weg.
Locatie: Huis De Pinto, Amsterdam
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.