Napraat HUMA-café met Erno Eskens over de vergeten humanist Franciscus van den Enden
Bij HUMA-café in Perdu, Amsterdam vertelt iemand maandelijks over levenskunst, filosofie of actuele maatschappelijke vraagstukken. Op zondag 19 februari nam Erno Eskens ons mee in het turbulente leven van de nagenoeg vergeten humanist, filosoof en activist Franciscus van den Enden.
Erno Eskens is filosoof, politicoloog, auteur en uitgever bij Noordhoek. In het HUMA-café spreekt hij over het turbulente leven en de denkbeelden van Franciscus van den Enden (1602-1674) – nagenoeg vergeten denker en activist, en leraar van onder andere Spinoza. Van den Enden was een pionier van het democratisch denken (gelijkheidsdenken) en maakte deel uit van de kring van onorthodoxe figuren waarin Spinoza zich bewoog.
‘Spinoza werd de leerling van Van den Enden waarschijnlijk op het moment dat hij uit de synagoge werd gegooid. Van den Ende vond dat ieder mens als individu tot zijn recht moest komen: onder dwingelandij kan niemand floreren, wat wij nodig hebben is evengelijkheid.’
We hebben weer levendig en vruchtbaar gediscussieerd naar aanleiding van deze vragen uit de zaal:
- “Van den Enden nam een voorbeeld aan inheemse volkeren voor het ontwikkelen van zijn opvattingen over democratie. Dat leidt mij tot de vraag: hoe zou de wereld eruit hebben gezien als inheemse volkeren ons hadden ontdekt?”
- “Als je dit hoort, snap je zoveel meer over onze tijd. Kunnen we wel zonder grondige kennis van onze geschiedenis?”
- “Van den Enden wilde kritisch en onafhankelijk denken. Welke ideeën van van den Enden zelf zouden óns nu kunnen helpen kritischer te denken?”
- “Van den Enden hield een pleidooi voor de rede. Natuurlijk kan je daar veel mee. Maar heeft de rede antwoorden op alles? Bijvoorbeeld op existentiële vragen?”
- “Is van den Endens idee van ‘gelijkelijkheid’ niet het enige wat nodig is voor een betere wereld? Als we ons echt inleven in anderen?”
“ Als dat met terugwerkende kracht zou kunnen, zou ik ook graag met Franciscus van den Enden de kroeg in gaan. Voor mij was hij toch de grote ontdekking tijdens het schrijven van ‘Denkers en dwalers’. ”
Lijst van evenementen
-
In samenwerking met Slot Loevestein brengt het Humanistisch Verbond de tentoonstelling Tegenpolen: een zintuigelijke en verdiepende ervaring van polarisatie door de eeuwen heen.
Locatie: Slot Loevestein, Poederoijen -
Humanisme is een onuitputtelijke bron van inspiratie. Benieuwd wat het voor jou kan betekenen? Doe de kennismakingscursus.
Locatie: Huis de Pinto, Amsterdam
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.